XX. mendeko Euskararen Corpus estatistikoa
Testuingurua
Zuzenbideaz haur-hizkera erabiliz idatzi nahi izatea bezalaxe zen, edota medikuntzaz helenismorik gabe hitzegitea: kodea oker erabiltzen zen.
Askok,
Hala eta guztiz ere, jokabide honekin nahiko ondo egituratutako korpus lexiko batetik abiatu ginen: Fabra hiztegiaren lexikoa.
Hiztegi arau-emaile honek lexikoaren sailkapena aurrikusten zuen eta sormena landuz gero, hitz berri eta ezinbestekoak sor genitzakeen.
Hauetariko bat esate baterako,
Hein berean, oinarrizko gramatika lanabes bikaina zen, honek ere erabilera sortzailea eta ez mugakorra eskatzen bazuen ere.
Baina lanabes hauei orduan ematen zitzaien erabilera guztiz mugakorra zen.
Egoera honen egiazko eragingarria ahozko komunikabideak, eta zehazki Generalidadekoak, katalanez hastea izan zen.
Ahozko komunikabideetan ezin joka zitekeen argitaletxeetako prozedurekin soilik, testuaren azken atala zuzenean egiten baita, mikrofono aurrean, eta hizlari bakoitzak irakurtzeko nahiz bapatean hitzegiteko duen gaitasunaren baitan dago.
Testuaren bilakaeran hizkuntzalarien txanda aldatu beharra zegoen: iadanik ez zeuden prozesu honen
Idatzia zegoen testua baizik ez zezaketen kontrola.
Beren iharduera beste eremu batzuetara zabaltzeko beharra zuten.
Bitara nagusiki: (1) hizlari, erredaktore eta abarren trebakuntzara, produktua hizkuntzari zegokionez hobea izan zedin eta (2) irratetxe edota dena delako komunikabidea zuzenduko zuten estilo-erizpideak lantzera.
Honela, zuzentzaile soilik izatetik ikertzaile eta trebatzaile izatera pasa nahi zen eta kazetari profesionalekin elkarlanean aritu.
Ikus-entzumenezko informazio-bideen beharrizanekin bat datorren estiloa sortzeko, beharrezkoa zen ere teoriaren aldaketa.
Ordurarte hizkuntzaz zegoen ideia monolitikoarekin, hau ezinezkoa zen.
Aurrez unibertsitateko fakultateren batean hizkuntza estandarraz nolabaiteko kezka izan bazen ere, (eta hizkuntza estandarra komunikabideek erabili beharreko hizkuntz-eredu bezala ulertzen zen), ez zen mamitu
1976ko abendutik RNEren
Katalana hitzegiten dutenentzat ere zaila denaren ustea indartzen zuen estilo honek.
Kataluniako TVEren ekoizpen etxea albiste emankizunak katalanez ematen hasteak ere (1977) ez zuen aldaketa nabarmenik ekarri, albiste emankizunen saiorako zuzentzaile bat ekarri bazuten ere.
Egoera honetan, 1980-90.eko hamarkadan hizkuntzalariek egin duten aurkikuntzarik handiena, hizkeraren maila edo erregistroena izan dela uste dut (...).